Socratisch café thema: begrijpen – 1 september 2025

Socratisch gespreksleider is Karel van Haaften of Harro Norder.

• Als je tegen iemand zegt, ‘ik denk dat ik het begrijp’, begrijp je het dan, of twijfel je nog en houd je een slag om de arm?
• Is denken de toegangsweg tot begrijpen? Eerst denk je erover, en als je bent uitgedacht, begrijp je het? Werkt het zo? Of kun je iets ook begrijpen zonder er over te hebben nagedacht?
• Als iemand je heeft uitgelegd dat de winkel iets verderop is, eerste straat links en tweede rechts, dan kun je zeggen: ik begrijp het. Of is begrijpen daar eigenlijk niet op zijn plaats? Kun je dan beter zeggen: ik hoor wat je zegt. Om iets te begrijpen moet je toch hebben nagedacht.
• Begrijpen heeft toch te maken met iets moeilijks? Dat doe je toch niet zomaar? Wat is het verschil tussen begrijpen en verstaan? Of is er geen verschil? Kun je iets wel verstaan, maar niet begrijpen? Ja, dat kan zeker. Maar als je iets wel verstaat en niet begrijpt, begrijp je dat je het niet begrijpt.
• Heeft begrijpen dan niet allen te maken met zin, maar ook met onzin? Als je tegen iemand zegt – Ik vind het onzin wat je zegt. – , dan heb je de ander verstaan, en ook begrepen, dat je het niet hebt begrepen. Eerlijk gezegd begrijp ik het niet helemaal. Wat is dat begrijpen? Wat verstaan we daar onder?